Τερζόπουλος Ανέστης

Τύπος αρθρίτιδας, όπου κρύσταλλοι ουρικού οξέος εναποτίθενται στις αρθρώσεις, ιδίως στη βάση τον μεγάλου δαχτύλου του ποδιού

ΗΛΙΚΙΑ Πιο κοινή σε άτομα ηλικίας 30 έως 50 ετών

ΦΥΛΟ Είκοσι φορές πιο κοινή στους άνδρες

ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ Μερικές φορές, είναι κληρονομική

ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣ Το υπερβολικό βάρος του σώματος και η υπερβολική κατανάλωση οινοπνευματωδών αποτελούν παράγοντες κινδύνου

Η ουρική αρθρίτιδα προκαλεί αιφνίδιο πόνο και φλεγμονή συνήθως σε μία μόνο άρθρωση. Το πιο συνηθισμένο σημείο προσβολής είναι η βάση του μεγάλου δαχτύλου του ποδιού, εξού και ποδά­γρα, αλλά οποιαδήποτε άρθρωση μπορεί να προ­σβληθεί. Η πάθηση εμφανίζεται στους άνδρες με πολύ μεγαλύτερη συχνότητα από ό,τι στις γυναί­κες. Στις γυναίκες, σπανίως εμφανίζεται πριν την εμμηνόπαυση.

ΑΙΤΙΑ

Η ουρική αρθρίτιδα προκαλείται συνήθως λόγω αυξημένων επιπέδων ουρικού οξέος στο αίμα, το οποίο παράγεται κατά την αποδόμηση των κυτ­τάρων και των πρωτεϊνών. Τα αυξημένα επίπεδα ουρικού οξέος μπορεί να οφείλονται στην υπερ­παραγωγή ή/και στη μειωμένη αποβολή από τον οργανισμό του ουρικού οξέος και μπορεί να επι­φέρουν την εναπόθεση κρυστάλλων ουρικού οξέ­ος σε μία άρθρωση. Στις περισσότερες περιπτώ­σεις, το υποκείμενο αίτιο παραμένει άγνωστο, αλλά συχνά η πάθηση είναι κληρονομική. Λίγοι από τους πάσχοντες από ουρική αρθρίτιδα εμ­φανίζουν πέτρες στα νεφρά που δημι­ουργούνται από την υπερβολική ποσότητα ουρι­κού οξέος.

Η ουρική αρθρίτιδα μπορεί να εμφανισθεί αυτογενώς ή λόγω υπερβολικού βάρους, κατανάλωσης οινοπνευματωδών ή αυξημένη καταστροφή κυττάρων που σχετίζεται με τα διουρητικά φάρμακα ή τη χημει­οθεραπεία.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Τα συμπτώματα της ουρικής αρθρίτιδας συχνά εκδηλώνονται με αιφνίδιο παροξυσμό και μπο­ρεί να περιλαμβάνουν:

• Ερύθημα, ευαισθησία, αύξηση της θερμοκρα­σίας και πρήξιμο γύρω από την προσβεβλημένη περιοχή.
• Πόνους, οι οποίοι μπορεί να είναι έντονοι,στην προσβεβλημένη άρθρωση ή αρθρώσεις.
• Πυρετό ήπιας μορφής.

Στη μακροχρόνια ουρική αρθρίτιδα, οι εναποτιθέμενοι κρύσταλλοι του ουρικού οξέος μπορεί να συγκεντρωθούν στους λοβούς των αφτιών και στους μαλακούς ιστούς των άκρων χεριών, σχη­ματίζοντας μικρά εξογκώματα που καλούνται τόφοι.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ

• Κρίνοντας από την συμπτωματολογία.
• Με εξετάσεις αίματος (μέτρηση ουρικού οξέος)
• Με παρακέντηση στην άρ­θρωση, κατά την οποία γίνεται αναρρό­φηση αρθρικού υγρού από την προσβεβλημένη άρθρωση, το οποίο στη συνέχεια εξετάζεται για την παρουσία κρυστάλλων ουρικού οξέος

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η ουρική αρθρίτιδα μπορεί να υποχωρήσει από μόνη της μετά από μερικές ημέρες. Για να ελατ­τωθούν οι έντονοι πόνοι και το πρήξιμο, θα γίνει φαρμακευτική αγωγή με ένα μη στεροειδές αντιφλεγμονώδες φάρμακο , το ειδικό για την ουρική αρθρίτιδα φάρμα­κο κολχικίνη ή ένα κορτικοστεροειδές που λαμ­βάνεται από το στόμα. Εάν η ουρική αρθρίτιδα επιμένει, μπορεί να γίνει ένεση κατευθείαν μέσα στην άρθρωση με ένα κορτικοστεροειδές φάρμα­κο.

Εάν η ουρική αρθρίτιδα υποτροπιάζει, τότε θα γίνει ισόβια θεραπευτική αγωγή με προληπτικά φάρμακα, όπως η αλλοπουρινόλη, για να μειωθεί η παραγωγή του ουρι­κού οξέος, ή η προμπενεσίδη, για να υποβοηθηθεί η αποβολή του ουρικού οξέος από τον οργανι­σμό.

Τέλος ειδικές δίαιτες(φτωχες σε πουρίνες) για την αποφυγή αύξησης του ουρικού οξέως.

(Απαγόρευση αλκοόλ, κρέατα από κυνήγι, οστρακοειδή,θαλασσινά κλπ) .

Πέτρες (χολόλιθοι) διάφορων μεγεθών και περιεχομένου που σχηματίζονται στη χοληδόχο κύστη

ΗΛΙΚΙΑ Πιο κοινές μετά την ηλικία των 40 σπάνιες κατά την παιδική ηλικία

ΦΥΛΟ Πιο κοινές στις γυναίκες

ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ Μερικές φορές εμφανίζεται σε μέλη της ίδιας οικογένειας

ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣ Η παχυσαρκία και η υψηλή σε λιπαρά διατροφή αποτελούν παράγοντες επικινδυνότητας

Οι πέτρες στη χολή εμφανίζονται σε 1 άτομο στα 10 περίπου μετά την ηλικία των 40, με συχνότητα περίπου διπλάσια στις γυναίκες απ' ό,τι στους άνδρες. Οι πέτρες συνήθως εμφανίζονται στη χοληδόχο κύστη και στις περισσότερες περιπτώσεις δεν προκαλούν συμπτώματα. Οι πέτρες της χοληδόχου κύ­στης σχηματίζονται από τη χολή, ένα υγρό που βοηθά την πέψη και το οποίο παράγεται από το συκώτι και αποθηκεύεται στη χολη­δόχο κύστη. Η χολή αποτελείται κυρίως από τη λιπαρή ουσία χοληστερίνη, διάφορες χρω­στικές και άλατα. Μια αλλαγή στη σύνθεση της χολής μπορεί να προκαλέσει σχηματισμό πέτρας. Οι περισσότερες πέτρες της χολής αποτελούν μείγμα χοληστερίνης και χρωστι­κών. Σε 1 περίπου στις 5 περιπτώσεις οι πέ­τρες αποτελούνται μόνο από χοληστερίνη και στη 1 περίπου στις 20 περιπτώσεις οι πέ­τρες αποτελούνται μόνο από χρωστικές. Συχνά υπάρχουν πολλές πέτρες και μερικές μπορούν να φτάσουν το μέγεθος μιας μπά­λας του γκολφ.

ΑΙΤΙΑ

Συχνά δεν υπάρχει προφανής αιτία για τις πέτρες στη χολή. Παρόλα αυτά οι πέτρες χοληστερίνης έχουν μεγαλύτερες πιθανότη­τες να εμφανιστούν σε παχύσαρκα άτομα. Ο κίνδυνος να εμφανιστούν πέτρες της χολής που απο­τελούνται από χοληστερίνη αυξάνεται με την υψηλή σε λιπαρά διατροφή (ΥΠΕΡΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΑΙΜΙΑ). Οι πέτρες από χρωστικές σχηματίζονται εάν υπάρχει εκτεταμένη καταστροφή των ερυ­θρών αιμοσφαιρίων και συνήθως σε διαταραχές όπως η αιμολυτική αναιμία και η δρεπανοκυτταρική αναιμία. Η φτωχή κένωση της χοληδόχου κύστης που προκαλείται από στένωση των χοληδόχων πόρων πιθανόν ν' αυξήσει τον κίνδυνο εμ­φάνισης πέτρας στη χολή.

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Οι πέτρες στη χολή συχνά δεν προκαλούν συμπτώματα. Παρ' όλα αυτά τα συμπτώμα­τα μπορεί να εμφανιστούν εάν μία ή περισ­σότερες πέτρες φράξουν τον κυστικό πόρο (το σωλήνα εξόδου από τη χοληδόχο κύστη) ή τον κοινό χοληδόχο πόρο (τον κύριο χολη­δόχο πόρο από το συκώτι στο δωδεκαδάκτυ­λο). Η πέτρα που εν μέρει ή ολοκληρωτικά εμποδίζει τη ροή της χολής μπορεί να προ­καλέσει κρίσεις γνωστές σαν κολικό της χο­λής, που συνοδεύεται από συμπτώματα τα οποία μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Ελαφρό ή οξύ πόνο στην άνω κοιλιακή πε­ ριοχή.
• Ναυτία και εμετό.

Τα επεισόδια είναι συνήθως σύντομα και τυ­πικά εμφανίζονται μετά από κάποιο λιπαρό γεύμα που προκαλεί συστολή της χοληδόχου κύστης.

ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ

Οι πέτρες που παραμένουν στους χοληδό­χους πόρους εμποδίζουν την απελευθέρωση χολής. Αυτό μπορεί να προκαλέσει οξεία φλεγμονή ή μόλυνση της χοληδόχου κύστης (ΧΟΛΟΚΥΣΤΠΤΔΑ) και των χοληδόχων πόρων. Η απόφραξη των χολη­δόχων πόρων μπορεί επίσης να προκαλέσει ίκτερο. Επιπλέον, η απόφραξη του κοινού χοληδό­χου πόρου μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή του παγκρέατος (ΟΞΕΙΑ ΠΑΓΚΡΕ­ΑΤΙΤΙΔΑ)

ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Οι περισσότεροι άνθρωποι συνειδητοποιούν πως έχουν πέτρα στη χολή συμπτωματικά, κατά τη διερεύνηση διαταραχής που δεν έχει σχέση με αυτές. Αρχικά συνίσταται να γίνουν εξετάσεις αίματος για να γίνει έλεγχος στον αριθμό των ερυθρών αιμοσφαιρίων και των επιπέδων χοληστερίνης. Επίσης το υπερηχογράφημα μπορεί να μας βοηθήσει στην ανίχνευση κάποιας πέτρας. Εάν παρουσιαστεί απόφραξη ενός από τους χοληδόχους πόρους η ακριβής θέση που έχουν οι πέτρες εντοπίζεται χρησιμο­ποιώντας μια εξειδικευμένη διαδικασία σκιαγράφησης (ERCP-ενδοσκοπική παλίνδρομη χολαγγειοπαγρεατογραφία), κατά την οποία χρησιμοποιείται ενδοσκόπιο για την έγχυση ειδικής χρωστικής μέσα στους χολη­δόχους πόρους πριν από τη λήψη των ακτι­νογραφιών.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Οι πέτρες στη χολή δεν προκαλούν συμπτώ­ματα και δε χρειάζονται θεραπεία. Εάν τα συμπτώματα είναι ήπια ή περιστασιακά η υιοθέ­τηση χαμηλής σε λιπαρά διατροφής θα προ­λάβει την περαιτέρω δυσφορία. Παρ' όλα αυτά εάν τα συμπτώματα επιμένουν ή εάν επιδεινωθούν πιθανόν να χρειαστεί αφαίρεση της χοληδόχου κύστη με συμβατική εγχείρηση ή με εγχείρηση ελάχιστης διείσδυ­σης. Η αφαίρεση της χοληδόχου κύστης θεραπεύει συνήθως το πρόβλημα. Παρ' όλα αυτά, σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις, οι πέτρες ξανασχηματίζονται στο χοληδόχο πόρο και ίσως χρειαστεί να αφαιρεθούν με ανοιχτή εγχείρηση ή κατά τη διάρκεια της ειδικής ενδοσκόπησης ERCP. Η απουσία χοληδόχου κύστης δεν προκαλεί συνήθως προβλήματα υγείας και η χολή απλά ρέει συνεχώς μέσα από έναν πόρο κα­τευθείαν στα έντερα.

Υπάρχουν διαθέσιμα φάρμακα που διαλύ­ουν τις πέτρες στη χολή, όταν αυτές αποτε­λούνται από καθαρή χοληστερίνη αλλά χρει­άζονται μήνες ή και χρόνια για την πλήρη διάλυση της πέτρας. Εναλλακτικά μπορεί να γίνει αγωγή με υπερηχητικά κύματα (ΛΙΘΟΤΡΙΨΙΑ), η οποία δια­σπά τις πέτρες σε μικροσκοπικά κομμάτια, έτσι ώστε να μπορούν να περάσουν χωρίς πόνο μέσα στο λεπτό έντερο και από εκεί να αποβληθούν μέσω των κοπράνων. Η χρήση φαρμάκων ή υπερηχητικών κυμάτων βοηθά να μην γίνει εγχείρηση. Παρ' όλα αυτά επειδή η χοληδόχος κύστη εξακο­λουθεί να είναι παρούσα υπάρχει συνεχής κίνδυνος να σχηματιστούν νέες πέτρες.

Η υπόφυση είναι ένας μικροσκοπικός ενδοκρινής αδένας στη βάση του εγκεφάλου ο οποίος παράγει μεγάλο αριθμό ορμονών που ρυθμίζουν την ανάπτυξη του σώματος, τη σεξουαλική ανάπτυξη και τη διατήρηση της ισορροπίας του νερού μέσα στο σώμα. Ο αδένας αυτός παράγει ορμόνες οι οποίες ελέγχουν πολλούς άλλους ορμονοπαραγωγούς ενδοκρινείς αδένες, όπως ο θυρεοειδής αδένας. Οι περισσότερες ανωμαλίες της υπόφυσης προκαλούνται από όγκους οι οποίοι διαταράσσουν και διαφοροποιούν την παραγωγή συγκεκριμένων υποφυσιακών ορμονών.

Ορμόνες του πρόσθιου λοβού της υπόφυσης:

1. Αυξητική ορμόνη (GΗ): Προκαλεί αύξηση όλων σχεδόν των κυττάρων και ιστών του σώματος.
2. Φλοιοτρόπος ορμόνη (ΑCΤΗ): προκαλεί την έκ­κριση από το φλοιό των επινεφριδίων των κορτικοει­δών ορμονών του φλοιού.
3. Θυρεοειδοτρόπος ορμόνη (ΤSΗ): Προκαλεί την έκκριση της θυροξίνης και τριιωδοθυρονίνης από το
   θυρεοειδή αδένα.
4. Θυλακιοτρόπος ορμόνη (FSΗ): Προκαλεί την αύξηση των ωοθυλακίων στις ωοθήκες πριν από την ωορρηξία. Προάγει την παραγωγή των σπερματοζωα­ρίων από τους όρχεις.
5. Ωχρινοτρόπος ορμόνη (LH): Διαδραματίζει σημα­ντικό ρόλο στην πρόκληση της ωορρηξίας. Προκαλεί επίσης έκκριση των γεννητικών ορμονών του θήλεος από τις ωοθήκες και της τεστοστερόνης από τους όρxεις.
6. Προλακτίνη (PRL): Προάγει την ανάπτυξη των μαστών και την έκκριση του γάλακτος.

Ορμόνες του οπίσθιου λοβού της υπόφυσης

1. Αντιδιουρητική ορμόνη (ΑDH) (ονομάζεται και βαζοπρεσίνη): Επιδρά στους νεφρούς και προκαλεί κατακρά­τηση νερού, με αποτέλεσμα την αύξηση της περιεκτι­κότητας του σώματος σε νερό. Επίσης, σε μεγαλύτερες συγκεντρώσεις, προκαλεί συστολή των αιμοφόρων αγ­γείων σε ολόκληρο το σώμα και αύξηση της αρτηρια­κής πίεσης.
2. Ωκυτοκίνη: Προκαλεί συστολές της μήτρας κατά τον τοκετό, με συνέπεια τη διευκόλυνση της εξώθησης του εμβρύου. Επίσης, προκαλεί συστολή των μυοεπιθηλιακών κυττάρων στους μαστούς, με αποτέλεσμα την έκθλιψη του γάλακτος από τους μαστούς κατά το θηλασμό.